AMY GROTHE-TWISS

9e HINK-STAP-SPRONG DOOR DE TIJD

Henriette Amelie Jeannette (Amy) Grothe-Twiss (Utrecht, 14 november 1860 – Hilversum, 9 december 1947) was publiciste en geldt als de stichtster van het openluchttheater in Nederland. Henriette werd geboren in de patriciaatsfamilie Twiss als dochter van Willem Twiss (1815-1871), burgemeester van Maartensdijk en Malvina Elisa Suermondt (1828-1908). Zij trouwde in 1885 met Alexander Lodewijk Grothe (1850-1932), lid van de familie Grothe, met wie zij een dochter kreeg: May Malvina Louise Twiss (1886-1919), tussen 1907 en 1916 getrouwd met Chris Vermaas (1879-1949) uit welk huwelijk het enige kleinkind van Grothe werd geboren: Otto Vermaes (1910-1979). Een zus van haar was getrouwd met prof. Johan baron d’Aulnis de Bourouill (1850-1930) en lid van de familie D’Aulnis de Bourouill, een andere zus met jhr. Edouard Quarles van Ufford (1854-1942) die ook burgemeester van Maartensdijk werd en lid was van de familie Quarles. Een zus van haar man was getrouwd met kunstschilder Hendrik Willebrord Jansen (1855-1908).
Nadat jhr. Henry Tindal (1852-1902) het ochtendblad De Telegraaf had opgericht, startte Grothe een kinderrubriek in die krant. Nadat de krant verkocht was, stopte Grothe met haar medewerking. Ze schreef daarna Het sprookje van Swawa Helgi dat werd opgevoerd op 31 mei 1903 op de Zwaluwenberg in de bossen en nabij het Susanapark in haar woonplaats Hilversum, waarmee het openluchttheater in Nederland was geboren. Vele familieleden van Grothe speelden in die eerste voorstelling mee. Nadat zij brieven ontving van kinderen die het jammer vonden dat het daarmee was afgelopen, schreef zij nog enkele theaterstukken voor de open lucht. Het eerste daarvan was Swawa’s terugkeer, uitgegeven door haar vriend Joan Reddingius), dat op 19 juli 1903 voor het eerst werd opgevoerd, ook op de Zwaluwenberg en in druk opgedragen “Aan mijn getrouwen”. Vervolgens organiseerde zij opvoeringen van stukken van anderen. Bovendien trad Albert Vogel sr. er ook op met voordrachten; hij ontmoette tijdens zijn verblijf daar ook zijn toekomstige vrouw, Ellen Buwalda (1890-1985); dat huwelijk vond plaats in 1916 op het landgoed van het echtpaar Grothe-Twiss. Via Vogel en via de Hilversummers Herman Roelvink (1883-1957) en Henri van Booven (1877-1964) kende zij ook de schrijver Louis Couperus (1863-1923).

Uitvoering van het openluchtspel ‘Toen de rozen bloeiden’, geschreven door mevrouw Amy Grothe-Twiss in het Openluchttheater in Hilversum. Nederland, 1913.

Het park heeft er ruim 25 jaar gestaan, maar de plaats waar ooit het populaire openluchttheater begon heeft sindsdien zelf niet meer zo’n theater. Ergens op het Mediapark, waar nu de NCRV-studio is gebouwd, moeten nog wat sporen van het eerste openluchttheater in Nederland te vinden zijn. Vooral op kinderen heeft het openluchttheater een enorme aantrekkingskracht. Waarschijnlijk omdat dit soort theaters doorgaans in een bosrijke omgeving zijn gebouwd. Sprookjesvoorstellingen komen dan extra tot hun recht. De eerste voorstellingen in het openluchttheater van mevrouw Grothe Twiss waren dan ook kindervoorstellingen. Naderhand ging ze ook toneelstukken voor volwassenen schrijven.

In 1916 maakte zij een reis naar en door Amerika waar haar dochter May woonde; hierover schreef zij voor vrienden een reisverslag dat in zeer beperkte oplage gedrukt werd. In 1919 reisde zij vanwege tragische omstandigheden opnieuw naar Amerika: om het stoffelijk overschot van haar dochter May Malvina Louise Twiss, overleden op 29 april, op te halen die op 11 juni 1919 in Hilversum werd begraven.

In 1924 nam Grothe het initiatief om het 25-jarig jubileum van Albert Vogel sr. te Hilversum te vieren. In 1928 werd uitgebreid in Hilversum het jubileum gevierd van Grothe zelf waarbij werd stilgestaan bij de eerste openluchtvoorstelling uit 1903. Het huldigingscomité stond daarbij onder voorzitterschap van Frans Bastiaanse. Albert Vogel hield de huldigingstoespraak. Grothe overleed in december 1947; zij werd herdacht met een artikel van L. Kool-Lopes Cardozo op 12 december 1947 in De Gooi- en Eemlander.

Bibliografie
• Swawa’s terugkeer. Hilversum, 1903.
• Herinneringsdag. Amsterdam, 1904.
• Credo. Een openluchtspel. [Z.p., 1911].
• Maya’s vloek. Een openluchtspel. [Z.p.,1912].
• Toen de rozen bloeiden. Een openluchtspel. [Z.p., 1913].
• Indrukken van mijn reis naar Amerika voor mijn vrienden opgeschreven. [Z.p., 1916].