DE DRIE GRATIËN – INLEIDING

De Chariten (Grieks: Charites), Gratiën (Latijn: Gratiae) ofwel de Trits der Bevalligheden ofwel de Drie Gratiën waren drie zusters uit de Griekse en Romeinse mythologie. Volgens de Griekse mythologie waren zij de dochters van Zeus, de oppergod die regeerde vanaf de berg Olympus, en Eurynome maar in sommige verhalen zijn ze ook het nageslacht van Dionysos en Aphrodite (Venus), of van Helios en de naiade Aegle. Volgens de Romeinse mythologie waren zij de dochters van Bacchus en Venus. Misschien is de legende ooit begonnen met één Charite. Later is er een tweede bij gekomen en hierna een derde. De Chariten zijn Aglaia (die staat voor schoonheid en glans), Euphrosyne (symbool voor vreugde) en Thalia (of Cleta), zij het (op)bloeiend geluk vertegenwoordigd. Soms wordt Peitho (volgens de Romeinen Suada) als vierde Charite genoemd, maar in het algemeen wordt vastgehouden aan Drie Gratiën, die gezamenlijk staan voor vruchtbaarheid, creativiteit en charme.

De Gratiën werden vaak geassocieerd met de negen muzen, die in de Griekse mythologie de godinnen waren van kunst, wetenschap en inspiratie: (1) Erato (de muze van de hymne, het lied en de lyriek); (2) Euterpe (de muze van het fluitspel); (3) Kalliope (de muze van het heroïsch epos, de filosofie en de retorica); (4) Clio (de muze van de geschiedschrijving); (5) Melpomene (de muze van de tragedie); (6) Polyhymnia (de muze van de retoriek en de gewijde liederen); (7) Terpsichore (de muze van de dans en de lyrische poëzie); (8) Thaleia (de muze van de komedie) en (9) Urania (de muze van de sterrenkunde). In de mythologie van het oude Griekenland waren de negen muzen dochters van Zeus en de zussen van Apollo, die ze vaak begeleidden. De rivier de Cephissus bij Delphi was aan hen gewijd.

De Chariten inspireren de mensheid tot talent en creativiteit en zijn zelf ook een geliefd onderwerp in de kunst. Meestal worden ze zo afgebeeld dat ze z’n drieën naar elkaar toe staan met de armen over elkaars schouders. Ze worden ook vaak afgebeeld in de Elyzeese velden, de hemelse onderwereld van de Grieken. De bekendste uitbeeldingen zijn het standbeeld van Antonio Canova, dat zich in de Hermitage in Sint-Petersburg bevindt en het schilderij van Rafaël Santi uit 1505, maar er zijn talrijke andere klassieke en moderne beelden en schilderijen van de Drie Gratiën. We gaan proberen hier een zo uitputtend mogelijk overzicht te geven van allerlei soorten ‘drie gratiën’.