HET GAAT VAN EEN LEIEN DAKJE

Als gezegd wordt dat iets van een leien dakje gaat, betekent dat dat hetgeen waarover gesproken wordt voorspoedig of snel verloopt. Een leien dak is een dak van leisteen, een harde en gladde steen. Iets dat hieraf rolt, is dus snel beneden.In het dialect zijn er twee varianten op de zin waarmee wordt uitgedrukt dat alles als vanzelf, zonder enige problemen is verlopen. In het Sittards schijnt men ‘Dat geit wie ein dampnetele fluitje’ te zeggen om te laten weten dat alles soepeltjes is verlopen. In Rotterdam heeft men hiervoor een nog fraaiere uitdrukking: “Het gaat als kakke zonder douwe’. Er is verder nog een algemeen bekende uitdrukking om te ventileren dat iets een ‘makkie’ was: Dat is een fluitje van een cent. Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) was een fluitje van een cent oorspronkelijk letterlijk een fluitje dat je voor één cent kon kopen. Een cent was toen wel aanzienlijk meer waard dan tegenwoordig, maar zo’n fluitje was toch een eenvoudig dingetje. Het is een fluitje van een cent betekende ‘het is zo gemakkelijk als het spelen op een fluitje van een cent’, en vandaar ‘het is een makkie (in het algemeen)’. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) vermeldt de uitdrukking ‘Het gaat gelijk een fluitje van een oortje (= ‘cent, duit’)’, dat ‘het gaat zeer gemakkelijk, het gaat van een leien dakje’ betekende.
De in deze rubriek vaker geciteerde F.A. Stoett meldt over de uitdrukking: ‘Dat gaat van een leien dakje, d.w.z. dat gaat gemakkelijk, vlug, als gesmeerd, evenals bijv. een bal vlug en gemakkelijk van een leien dak afrolt. Hooft gebruikt de uitdr. o.a. in zijne Brieven, bl. 352 en 355: Waar uit te scheppen staat, dat de zaak noch veele voeten in d’aarde zouw hebben, ende alzoo alles van geen leyen dak afloopen. Vergelijk verder Verl. Soon, bl. 37; Moortje, vs. 2397: Het sulde duer myn gorregel, al haddet van een laydack geloopen; Sewel, 166: Het gaat of het van een lye dakje rolde, it goes very smooth, it runs well; Tuinman II, 163; Falkl. VI, 175; VII, 45; Sjof. 166: Dat ging dus in den beginne allemaal van een leien dakkie; en Joos, 16: gaan gelijk een steen van een leien dak; fri. it giet fen in leien dakje. In de Zaanstreek zegt men hiervoor ook glooi loopen (Boekenoogen, 249).‘