VAN EEN KOUDE KERMIS THUISKOMEN

De temperatuur hier begint echt tropische allures te krijgen. Het kan niet lang meer duren of de mussen vallen letterlijk dood van het dak. Het zweet parelt in mooie stroompjes langs mijn wangen en over mijn rug. Ik denk aan koelte en daarom wellicht dat me de spreuk ‘van een koude kermis thuiskomen’ te binnen schiet. Van een koude kermis thuiskomen betekent dat iets tegen de verwachtingen in verkeerd gaat, of slecht gaat, of niet doorgaat. Het kan ook betekenen dat je verwachtte ergens hartelijk te worden ontvangen, maar in plaats daarvan boosheid en verwijten ondervond. Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) vermeldt dat de uitdrukking is ontstaan vanuit de gedachte dat een kermis verwachtingen wekt van plezier maken. Maar bij een koude kermis is dat juist niet het geval. Koud betekent hier ‘onbeduidend, onbetekenend’. Een koude kermis is dus ‘een kermis van niks, een teleurstelling’.
Onze vriend F.A. Stoett geeft in zijn Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (W.J. Thieme & Cie, Zutphen 1923-1925 (vierde druk) de volgende beschrijving bij ‘van een koude, kale of slechte kermis reis of markt) thuiskomen’: Ergens slecht wegkomen, in iets niet slagen, met de kous op den kop thuiskomen, op de koffie komen, van den bok droomen (Ndl. Wdb. III, 260; Bergsma, 61); op de appelmark kommen (Bergsma, 61); er met blekken buizen afkomen, zooals men in Zuid-Nederland wel zegt (Ndl. Wdb. III, 1770). Voor de beteekenis van koud en kaal in den zin van onbeteekenend, slecht zie no. 1258 en vgl. voor bewijsplaatsen: Boekenoogen, 415; Opprel, 64 en W. Leevend IV, 240; Nkr. II, 4 Oct. p. 3; 20 Dec. p. 2; VI, 7 Dec. p. 5; Het Volk, 12 Juni 1913, p. 1 kol. 2: De debaters die tegen Duys optreden, komen in den regel van een koude kermis thuis; 11 Sept. 1913 p. 3 k. 1; 24 Dec. 1913 p. 1 k. 3; Handelsblad, 16 Mei 1914, (ochtendbl.) p. 1 k. 3; 26 Aug. 1914 (avondbl.) p. 2 k. 6; Het Zevende Gebod, 115: U komt nog is van ’n slechte reis thuis; Dievenp. 65: Inwendig verkneukelde ik me al over de kouwe kermis, waarvan de toffe jonges thuis zouden komen. Syn. is van een verloren reis komen (Sewel, 670); van ne bedroofde reize in hoes kommen (Twente); slecht van iets thuis komen (Schuerm. 212); Waasch Idiot. 316 a; Antw. Idiot. 607); van een kale merkt komen, een slechten, beschamenden uitslag van iets bekomen, straf van iets te wachten hebben (Schuermans, 363; Joos, 73; Rutten, 143); van eene kale reis afkomen (Rutten, 186); van een kalen stroom afkomen (Rutten, 224); van iet tehuis komen (Tuerlinckx, 279; Rutten, 119; Waasch Idiot. 649 b; Antw. Idiot. 583); van een kaal reis komen, ter kaal van afkomen (Tuerlinckx, 297); ieverans van thuis komen, iets kwaads ondervinden (Tuerlinckx, 337); fri. fen in kâlde merk thûs komme.
Het gezegde leent zich ook voor een mop, geen al te beste, maar goed: Een vrouw ontmoet een geweldige man in de kroeg, ze praten wat, ze lachen wat en na het stappen gaan ze samen naar huis. Als ze bij hem thuis zijn laat hij haar het hele appartement zien. Zij merkt op dat zijn hele slaapkamer volgepakt is met schattige Teddy-beren. Honderden kleine beertjes met van die lieve kraaloogjes op een schap laag bij de grond, knuffelachtige medium sized Teddy’s op een schap hoger en supergrote prachtige beren op het hoogste schap. De vrouw is erg verbaasd dat zo’n stoere kerel zo’n grote verzameling Teddyberen in zijn bezit heeft, maar ze is niet van plan om hier op in te gaan en vindt het eigenlijk wel mooi dat ook een stoere man een gevoelige kant kan hebben……Ze draait zich om….ze kussen….ze trekken mekaars kleding van hun lijf…en bedrijven heftig de liefde………Na een intense nacht met haar gevoelige droomprins, draait ze zich in het ochtendgloren om naar hem en vraagt : “En wat vond je ervan?” Hij zegt: “kies maar een prijs van de onderste plank”. Ja, dan kom je echt van een koude kermis thuis.