MUIZENEST

Angela Maria (Geli) Raubal (Linz, 4 juni 1908 – München, 18 september 1931) was een dochter van Angela Raubal, een halfzus van Adolf Hitler en zodoende een halfnicht van hem. Toen Hitler in 1929 een appartement betrok in München, werd zijn halfzuster Angela zijn huishoudster. Samen met Geli woonde zij bij hem in. In de twee jaar daarna ging Geli veel met Hitler (“Onkel Alf”) om in het openbaar; er waren dan ook geruchten dat ze een verhouding met hem zou hebben. Dit was iets dat veel hoge nazi’s niet zinde. Geruchten over een incestueuze verhouding van de Führer zouden immers de reputatie van de hele partij schade kunnen toebrengen. Het is wel zeer waarschijnlijk dat Hitler emotioneel afhankelijk was van Geli.

In de ochtend van 19 september 1931 werd Geli Raubal gevonden in Hitlers appartement, neergeschoten met zijn pistool. Ze was toen 23 jaar oud. Er deden vele geruchten de ronde over de doodsoorzaak. Sommigen zeiden dat ze met het pistool aan het spelen was en zichzelf per ongeluk doodschoot, maar er zijn ook geruchten dat Hitler iets met haar dood te maken zou hebben gehad. De officiële doodsoorzaak is echter zelfmoord. Hitler was niet aanwezig op de begrafenis van Geli. De vijanden van Hitler hadden de dag van hun leven en smulden van het nieuws. De kranten stonden bol van geruchten, speculaties en theorieën. Hitler zelf raakte in een diepe depressie. Hij overwoog zelfs de politiek op te geven. Enkele dagen na Geli’s begrafenis bezocht hij haar graf te Wenen, waarna hij ineens weer uit zijn depressie kwam.

Zoals over elk aspect van Hitlers leven is ook over zijn relatie met Geli Raubal een aantal boeken verschenen.  Het bekendste daarvan is van de Amerikaanse schrijver Ron Hansen, die een originele invalshoek koos namelijk door de historische feiten in een fictief jasje te steken. Dat levert altijd een verrassend en lezenswaardig verhaal op, maar de lezer dient zich altijd te realiseren dat de auteur nogal losjes met de waarheid is omgegaan. op zijn best geeft het een aardig beeld van ‘hoe het geweest kan zijn’.

Op 6 november 1999 verscheen in Trouw een recensie van Gertjan Vincent, waaruit de volgende lange passage is gehaald.

Hansens uitgangspunt is een passage uit ‘Hitler and Stalin: Parallel Lives’ van Alan Bullock, waarin verwezen wordt naar Hitlers adoratie voor zijn negentien jaar jongere nichtje Geli Raubal, de enige vrouw van wie Hitler echt gehouden zou hebben. Op 18 september 1931 werd het lijk van de toen 23-jarige Geli in München aangetroffen in een appartement dat op naam van Hitler stond. Naast haar op de vloer lag zijn pistool. Over de exacte toedracht geven de historische documenten geen uitsluitsel: was er sprake van zelfmoord, zoals de entourage rond Hitler suggereerde of was dat een rookgordijn om de persoonlijke betrokkenheid van de Führer te camoufleren?

Hansens interpretatie is ondubbelzinnig. Op grond van nauwgezet historisch onderzoek reconstrueert hij in zijn roman de periode tussen 1908, het jaar waarin Angelika Raubal, de dochter van Hitlers halfzus wordt geboren tot de fatale dag in september 1931 als ‘Geli’, zoals zij van meet af aan door iedereen genoemd wordt, sterft. In die jaren ondergaat Hitler de metamorfose van een onbeduidende, zich miskend voelende kunstschilder tot het charismatische middelpunt van een nationalistische beweging, die stormenderhand Duitsland aan haar voeten krijgt.

Hansen heeft zich veel moeite getroost om de omgeving en de omstandigheden waarin Hitler als jongvolwassene opgroeit zo zorgvuldig mogelijk te stofferen: we zien hem rondscharrelen in de straten van Wenen, waar hij zich ergert aan de Polen, Tsjechen, Hongaren, Turken en Italianen die het straatbeeld bepalen: ,,een echte Oostenrijker kom je er nauwelijks meer tegen!’ Als hij op het doopfeestje van zijn nicht verschijnt, wordt de gemankeerde kunstenaar door zijn zwager met het nodige sarcasme ontvangen: ,,Rembrandts enige rivaal! Wat een eer om je eindelijk in ons midden te hebben!’. De gekrenkte Hitler zou altijd een moeizame relatie met zijn familie onderhouden. Hij schaamde zich voor zijn afkomst: zijn stamboom kende een paar dubieuze takken en het verdonkeremanen van zijn wortels groeide in de loop der jaren uit tot een obsessie: hij realiseerde zich maar al te goed hoe zijn tegenstanders de onderste steen boven zouden willen halen om zijn imago te kunnen beschadigen. Vastberaden werkte hij aan de creatie van zijn eigen mythe: de man, die door hogere machten geroepen was om Duitsland, dat vernederd en gekwetst uit de Eerste Wereldoorlog was gekomen, haar gevoel van eigenwaarde terug te geven.

.
vlnr: Joseph Goebbels,
Geli Raubal, Adolf Hitler

Maar Hansen concentreert zich vooral op een ander aspect van Hitlers persoonlijkheid: zijn verkrampte verhouding tot het andere geslacht. Alleen in het gezelschap van zijn nichtje Geli is hij zachtaardig, lief en hulpeloos. Om haar in zijn nabijheid te kunnen hebben, nodigt hij haar moeder uit om huishoudster te worden in zijn buitenhuis in Obersalzberg. Geli, die dan negentien jaar is, gaat met haar mee. Waar anderen in zijn nabijheid sidderen, blijft zij zichzelf: geestig, spontaan en voor de duvel niet bang, laat staan voor haar oom. De affectie die hij voor haar voelt, leidt in zijn omgeving tot de nodige roddels, maar daar trekt hij zich niets van aan.

Toch slaagt hij er steeds minder in om zich tegenover haar een houding te geven: terwijl hij zelf gekleed is in een driedelig kostuum, vraagt hij haar naakt voor hem te poseren en de verschillende houdingen aan te nemen zoals die staan afgebeeld in zijn favoriete naslagwerk: ‘De geschiedenis van de erotische kunst’. Geamuseerd speelt Geli het spelletje mee, maar al snel slaat haar stemming om. Ook zij raakt geïntimideerd door zijn oncontroleerbare driftbuien en de obsessieve manier waarop hij haar leven wil controleren. Als hij haar dwingt tot sadomasochistische handelingen, is voor haar de maat vol. Maar vluchten kan niet meer. Op de ochtend van 19 september belt Hitler zijn vertrouweling Rudolf Hess op met een schokkende mededeling: ,,Ik heb mijn prinses doodgeschoten.’

Een smeuïg verhaal, maar toch wel een met grote twijfels over het waarheidsgehalte.