MARIE STOPES

Marie Stopes (15 oktober 1880 – 2 oktober 1958) was een Schots schrijfster, actievoerder voor vrouwenrechten en pionier in het veld van gezinsplanning. Ze schreef in Birth Control News, een tijdschrift wat anatomisch expliciet advies gaf. Hierop kwam protest van de Kerk van Engeland en de Katholieke Kerk. Haar sexhandboek Married Love was ook controversieel en invloedrijk. Ze was ook voorstander van de invoering van een beleid geïnspireerd op de eugenetica. Zo was ze voorstander om mensen die geen goede ouders waren te steriliseren zodat ze geen kinderen konden krijgen.

Een vrij summier lemma op de Nederlandse uitgave van Wikipedia over een van de belangrijkste vrouwelijke voorvechtsters voor gezinsplanning. Op de Engelse uitgave van de internet-encyclopedie krijgt Marie Stopes wel de aandacht die ze voor haar werk verdient, want ze is echt belangrijk en invloedrijk geweest. Nog steeds trouwens. Dat ze aan de andere kant van het kanaal niet vergeten is, blijkt ook uit de organisatie Marie Stopes International, die als motto heeft ‘Children by choice, not chance’. De organisatie richt zich er vooral op in Azië en Afrika een goede gezinsplanning te promoten en daarvoor middelen ter beschikking te stellen.

Die inspiratie met de eugenetica is iets dat eind negentiende en begin twintigste eeuw als het ware common sense was over tal van wetenschappers. De eugenetica (ook wel de leer van de rasverbetering genoemd) streefde naar het verbeteren van de genetische samenstelling van de bevolking. Men had het verbeteren van het mensenras op het oog, niet alleen door verbetering van de gezondheid in brede zin maar ook door degenen uit te schakelen die het kwaliteit van het mensenras naar beneden zouden halen. In Stopes’ tijd was het echter een wijdverbreid en algemeen geaccepteerde gedachte dat de overheid en kerk het recht hadden in te grijpen in de levens van mensen die het wat minder in het leven hadden getroffen. Ook in Nederland zijn er ‘fraaie’ voorbeelden te vinden van deze dwaalleer. Een dwaalleer waarvan men gelukkig is afgestapt nadat de nationaal-socialisten in Duitsland tot in de uiterste consequenties de eugenetische principes doorvoerden. Dat valt Stopes en vele andere met de beste bedoelingen niet aan te rekenen.