HIPPOLYTE BAYARD

Hippolyte Bayard (Breteuil-sur-Noye, 20 januari 1801 – Nemours, 14 mei 1887) was een Franse fotograaf en pionier in de fotografie. Hij vond een eigen proces uit waarmee direct-positieve papieren prints in de camera werden gemaakt en was ook de eerste die ooit openbare fototentoonstelling van zijn werk had, op 24 juni 1839. Hij claimde als eerste het principe van de fotografie te hebben uitgevonden, eerder dus dan Louis-Jacques Mandé Daguerre (Frankrijk) en William Henry Fox Talbot (Engeland), de twee die traditioneel als uitvinders te boek staan. Een claim die door velen in grote mate wordt onderschreven. Jammes, die een biografie over hem schreef, noemde Bayard ‘een miskende uitvinder’, anderen noemden hem ‘een pionier met ontzettende pech’ of een onfortuinlijke uitvinder die meer respect verdiende’. Er is geen enkel fotografisch procedé naar hem genoemd, zoals bij zijn beide land- en tijdgenoten Niépce en Daquerre wel het geval was. Hij wordt ook zelden of nooit in één adem genoemd met Niépce, Daquerre en Talbot als het gaat om de grote pioniers van de fotografie. Toch was Bayard degene die helemaal alleen een onafhankelijk direct-positief procedé op papier uitvond. In tegenstelling tot Daguerre liet hij ook een omvangrijk en veelzijdig oeuvre na waarin hij experimenteerde met alle procedés uit de vroege fotografie. Bovendien was hij ook een van de oprichters (1854) en jarenlange secretaris (1861-1880) van de Societé Française de Photographie , een nog steeds bestaande organisatie.

Op 24 februari 1840 publiceerde Bayard in een verklaring aan de Académie des Sciences: ‘Top op heden heb ik de publicatie van het fotografisch procedé dat ik heb uitgevonden uitgesteld, omdat ik het eerst zo ver mogelijk wilde perfectioneren. Maar omdat ik niet kon voorkomen dat er informatie uitlekte, meen ik dat ik de aankondiging van het procedé niet langer te kunnen uitstellen, opdat niemand mijn gerechtvaardigde aanspraak op de uitvinding betwist of wellicht profiteert van mijn werk’. Bayard was echter te laat. De gedetailleerde publicatie van het daquerreotypisch procedé was een half jaar eerder al verschenen en Daquerre had daarnaast Francois Aragon, de invloedrijke secretaris van de Académie des Sciences, voor zich gewonnen. Bovendien had hij in ruil voor een levenslang pensioen alle rechten op zijn procedé aan de Franse staat verkocht. Vanaf dat moment was zijn procedé dé standaard, Bayards direct-positief procedé maakte geen schijn van kans meer.

In een eerder blog is al uitgebreid ingegaan op zijn beroemdste foto, Zelfportret van een verdronkene uit 1840. Hieronder nog een aantal foto’s uit het magistrale oeuvre van deze fotopionier: een foto van twee werkende vrouwen (1847), een houten sluis (1845), een stilleven in zijn tuin (1842) en een zelfportret in dezelfde tuin (1847).