DE LEEUW VAN TOSCANE

Andres McConnon (een filmmaker en schrijver van diverse historische publicaties) en zijn zus Aili McConnon (journalistieke voor een aantal gerespecteerde Canadese en Amerikaanse bladen) schreven een fascinerend verhaal, dat zowel als sportboek als geschiedenisboek gelezen kan worden. Het geeft een mooi beeld van Italië in de jaren 1915-1950, van de wielercarrière van Gino Bartali, van diens memorabele overwinning in de Tour de France van 1948 en van de onbekende rol die Bartali speelde in het Italiaanse verzet tegen de Duitse bezetting en de Jodenvervolging.

18 juni 1948. Cannes werd vroeg wakker. Duizenden wielerliefhebbers zoeken een plek langs de weg in de hoop een glimp op te vangen van de wielrenners die straks van start gaan. De renners hebben 2500 kilometer in de benen en het belooft die dag een sleuteletappe te worden. Onder de wielrenners bevindt zich Gino Bartali. Hij heeft in 1938 de Tour gewonnen, kreeg het jaar daarop van de door de fascisten gedomineerde Italiaanse wielerbond geen gelegenheid zijn titel te verdedigen, zag zijn wielercarrière daarna vijf jaar lang onderbroken door de oorlog en moest vervolgens met lede ogen zien dat Italiaanse renners in 1946 en 1947 niet mochten deelnemen. Na tien jaar mag hij eindelijk weer meedoen, 34 jaar inmiddels en door veel wielerkenners al bijna afgeschreven als “oude man”. Hij is getergd, want hij staat inmiddels 21 minuten achter op de gele trui. Hij denkt aan zijn broer, een groot wielertalent die werd doodgereden tijdens een race, en aan de Italiaanse premier De Gasperi die hem de avond daarvoor opbelde om hem te vragen de Tour te winnen. Hij vroeg dat niet alleen als supporter, maar vooral omdat hij meende dat een Italiaanse overwinning de rust zou kunnen doen terugkeren in het land dat op een burgeroorlog leek af te stevenen.

Na dit eerste hoofdstuk nemen de beide auteurs de lezers mee terug naar het gehucht Ponte a Ema, gelegen onder de rook van Florence, waar Gino Bartali op 18 juli 1914 werd geboren in het gezin van een straatarme dagloner. De daarop volgende hoofdstukken schilderen ze zijn jeugd, zijn opkomst als wielrenner, de tragische dood van zijn broer Giulio en zijn zeges als profrenner in het wielergekke Italië. Ze beschrijven ook zijn positie in het land waar begin twintiger jaren Mussolini aan de macht kwam en zijn fascistische dictatuur vestigde. De vrome katholiek Bartali, hij had niet voor niets de bijnaam “de fietsende monnik”, moest van deze dictatuur niets hebben en weigerde zich zo veel mogelijk voor het karretje van de fascisten te laten spannen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zette Bartali zich als fietser in voor de verzetsbeweging. In opdracht van de aartsbisschop van Florence fietste Bartali langs de Duitse troepen. Alles wat de Duitsers zagen was een ex-prof die nog wat voor zichzelf trainde. In werkelijkheid vervoerde hij valse persoonsbewij-zen en documenten in het frame van zijn fiets waarmee meer dan achthonderd joden veilig uit Italië konden ontsnappen. Na de oorlog pikte de inmiddels 31-jarige wielrenner weer moeizaam zijn beroep op.

In de laatste hoofdstukken wordt verder gegaan waar op de vroege ochtend van 18 juni 1948 te Cannes was gestopt. De vier grote kanshebbers Bobet, Robic, Bartali en Ronconi vertrekken met stralend weer, maar moeten vervolgens onder regen en natte sneeuw de 247 kilometer over vier Alpencols naar Briançon afleggen. Met grote afstand op zijn concurrenten zegeviert de Italiaan. Ook de twee daaropvolgende etappes wint hij met grote overmacht en in de daarop volgende etappe rijdt hij zijn concurrenten voor de eindzege op grote achterstand. De Belg Briek Schotte staat dan op de tweede plaats op 32.20 minuut achterstand. De afgeschreven Gino Bartali heeft een heroïsche overwinning gehaald en volgens de overlevering zijn land daarmee van een burgeroorlog gered. Dat laatste is behoorlijk overdreven, maar algemeen wordt erkend dat zijn overwinning als olie op de golven werkte en bevorderlijk was voor het handhaven van de eenheid in het verscheurde land.

De leeuw van Toscane is een aangrijpend verhaal over winnen en verliezen, doorzettingsvermogen en moed. In sommige passages dreigt het verhaal iets te zoetsappig te worden, maar de adembenemende passages overheersen. Een boek dat alles in zich heeft om een wielerklassieker te worden.

.
De leeuw van Toscane
Door Aili en Andres McConnon
Jaar: 2012
Pagina’s: 269
Uitgever: Carrera
Prijs: € 19,90
ISBN: 978-90-488-1310-0
.
.
.
.
.
.
.
.