MUIZENEST

In het oude Chinese Rijk werkte men al met handrollen, waarbij niet bepaald aan kleine handzame werkjes moet worden gedacht. De werken van meesters als Zhang Zeduan en Wang Ximeng waren van behoorlijke afmetingen en ronduit imponerend wat betreft grootte, verbeeldingskracht en gedetailleerdheid. Omdat het rijk heel lang totaal van de buitenwereld afgesloten bleef, was men inj de Westers wereld niet op de hoogte van deze manier van schilderen. Pas vanaf halverwege wordt China echt toegankelijk en ook dan nog niet bepaald van harte. Maar via handelsreizigers als de roemruchte Marco Polo moet toch iets van ’s lands cultuur zijn doorgesijpeld naar Europa. Omstreeks 1545 maakt ene Anthonis van den Wijngaerde het eerste volronde panorama. Hij werd vermoedelijk omstreeks 1525 geboren in Antwerpen. Zijn vader was mogelijk ook kunstenaar, want van 1510 tot 1522 wordt een Anton van den Wyngaerde genoemd als lid van de Antwerpse schildersgilde. Anthonis was vernieuwend in zijn grootschalige perspectieftekeningen, waarvan de nauwkeurigheid benut wordt in de historische geografie. Hij maakte panoramische stadsgezichten van Dordrecht (1544), Den Bosch (1544), Amsterdam (1550), Utrecht (1554-1558) en Brussel (1558). Beroemd is zijn Zelandiae descriptio (1548-1549), een groot panorama van Walcheren op 23 bladen (samen 10,25 x 0,43 m), uitgevoerd met pen en waterverf. Hierboven een detail hiervan, namelijk de stad Arnemuiden.
In de jaren 1552 en 1553 maakte hij enkele gezichten op Rome, Genua, Napels en Ancona. Er is een fraaie stadstekening van Rome van zijn hand uit omstreeks 1550, die eigenlijk drie afzonderlijke tekeningen zijn die aan elkaar zijn gelijmd en daardoor een groot en gedetailleerd overzicht van een deel van de stad geven. Het is goed voor te stellen wat voor indruk zo’n enorme tekening als hieronder van Rome op de toeschouwers moet hebben gemaakt, laat staan een volledig ronde panoramatekening zoals van Zeeland met een lengte van maar liefst 10 meter.
Later trad hij in dienst van Filips II van Spanje en nam deel aan de Spaanse veldtochten in Noord-Frankrijk in 1557. In de jaren 1558-1559 – en waarschijnlijk ook daarna – bezocht hij Engeland, waar hij onder meer panorama’s maakte van Londen. Omstreeks 1561-1562 vertrok hij naar Spanje, waar hij in opdracht van koning Filips II alle belangrijke Spaanse steden op papier zette. Omdat Van den Wijngaerde in Spanje niet echt makkelijke namen zijn, stond hij ook bekend als Antonio de Bruxelas, Antoin de la Vigne of Antonio de las Viñas. In 1571 overleed hij in Madrid.