MUIZENEST

Van oorsprong heeft de Koninklijke Bibliotheek (KB) de opdracht om alle gedrukte publicaties te verzamelen uit of over Nederland opdat die voor toekomstige wetenschappers en studenten beschikbaar zullen zijn. Sinds het begin van deze eeuw is een groot deel van dat (gedocumenteerde) openbare leven verplaatst naar internet en internet is bij uitstek een vluchtig medium, waarop de informatie zeer snel veroudert. De geschiedenis van vandaag wordt vooral online geschreven. Daarom archiveert de KB sinds 2007 de belangrijkste websites van Nederland om te voorkomen dat de onderzoekers van de toekomst te maken krijgen met een digitaal gat in ons geheugen. Om die toekomstige wetenschappers deze informatie te geven worden selectief websites over de Nederlandse taal, cultuur en geschiedenis gearchiveerd en voor de lange termijn bruikbaar gehouden. In juni 2019 waren er 15.400 Nederlandse websites gearchiveerd, wat een erg klein deel is van de ruim twee miljoen websites die ons land kent. In haar keuze voor de selectiemethode heeft KB gekozen voor een selectieve benadering, omdat die zich het beste verhoudt tot de doelstellingen, de beschikbare middelen en de gekozen juridische aanpak van de KB. De KB maakt een beredeneerde selectie, die bestaat uit een dwarsdoorsnede van het Nederlandse webdomein. In de selectie ligt de nadruk op Nederlandse taal, cultuur en geschiedenis. Daarnaast archiveert de KB ook websites met een inhoudelijk innovatief karakter die exemplarisch zijn voor de huidige trends op het Nederlandse deel van het web. De KB kijkt bij de selectie ook naar maatschappelijke relevantie en populariteit. Een volgende stap zal zijn om samenwerking te zoeken met andere kennisinstituten om op die manier de selectie te verbreden en daarbij gebruik te maken van de inhoudelijke expertise van andere organisaties. Daarvoor is door de KB er een samenwerkingsverband aangegaan met de Universiteit van Amsterdam en het Centrum Wiskunde en Informatica (CWI) uit Amsterdam, dat WebART heet (wat staat voor ‘web archive retrieval tools‘; het heeft dus niks met kunst te maken. Op de KB-website wordt nadere informatie gegeven over de juridische en technische aspecten van de webarchivering, hoe het archief te bereiken is en allerlei overzichten.

Een weekje of twee geleden ontving ik een mailtje van het hoofd van de afdeling Webarchivering van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, die me meedeelde dat deze website (https://muizenest.nl/) door hen zal worden gearchiveerd en voor de lange termijn bewaren, dit in het kader van het initiatief van de Koninklijke Bibliotheek (KB) om een selectie van Nederlandse websites te bewaren voor toekomstig onderzoek. Daarbij werd als nadere toelichting meegedeeld: ‘Websites bevatten vaak waardevolle informatie die niet analoog verschijnt en die ten gevolge van de grote ‘omloopsnelheid’ het risico loopt voorgoed verloren te gaan. Dat websites als ‘digitaal erfgoed’ het behouden waard zijn, is internationaal erkend in het Unesco Charter on the Preservation of the Digital Heritage uit 2003. Het signaleert dat digitaal erfgoed verloren dreigt te gaan en dat het bewaren daarvan voor gebruik door de huidige en toekomstige generatie onderzoekers zeer urgent is. Als nationale bibliotheek is de KB wettelijk verantwoordelijk voor het verzamelen, beschrijven en bewaren van in Nederland verschenen publicaties, al of niet elektronisch. De KB ziet het als haar taak om ook websites duurzaam te bewaren en raadpleegbaar te houden voor toekomstige generaties en ze te behoeden voor verlies door bijvoorbeeld technologische veroudering. Om die reden archiveert de KB websites die als verzameling een representatief beeld geven van de Nederlandse cultuur, geschiedenis en samenleving op het internet. Uw website zal daartoe gearchiveerd en duurzaam opgeslagen worden. Het archiveren zal voor het eerst gebeuren vanaf 26 juni 2020. Daarna zullen regelmatig opeenvolgende versies opgenomen worden. De archiefversies zijn te raadplegen binnen ons eigen gebouw. Ze zullen ook beschikbaar worden gesteld aan een algemeen publiek via de website van de KB zodra dit juridisch mogelijk is. Aan gebruikers van het archief zal in een disclaimer duidelijk kenbaar worden gemaakt, dat de auteursrechten berusten bij de oorspronkelijke rechthebbenden en dat zij voor commercieel gebruik van de gearchiveerde websites toestemming van de rechthebbenden nodig hebben. Daarnaast zal duidelijk worden vermeld dat het een door de KB gearchiveerde versie betreft en zal er een verwijzing naar de originele website worden opgenomen.’

Vanaf 26 juni 2020 zal Muizenest dus trots het KB-logo en de tekst ‘deze website is gearchiveerd door de KB, nationale bibliotheek’ op de website hebben staan, om aan te geven dat de website tot de selectieve keuze van de KB behoort.