VAREN EN RIJDEN 4

HILDEBRAND – CAMERA OBSCURA (36)
EERDERE AFLEVERINGEN

Dan, keren wij tot onze stoomboot terug! Eerst gaat het goed. Men komt vrolijk en luchtig, lustig, fris en vatbaar voor allerlei soort van genoegens aan boord. Men blijft op het dek totdat de stad waar men afvoer uit het gezicht verdwijnt. Men vindt het genoeglijk naar den linker of rechter oever uit te kijken. Dan gaat men tevreden naar beneden en vindt de kajuit heel mooi, heel gemakkelijk, de sofa alleruitmuntendst; het is een hele aardigheid zich op een vouwstoeltje te zetten. Men schikt zich in gezellige groepen; men bestelt ontbijt; men praat, men lacht, men heeft anecdoten, stads- en staatsnieuws; men speelt met belangstelling een partij schaak; men is op zijn gemak. Zoo is het begin. Maar een uur later, en gij ziet van tijd tot tijd dan dezen, dan dien het hoofd uit het luik steken en op dek komen, dit is de verveling nog niet; ’t is de ongedurigheid die haar voorafgaat. Men wil eens weten waar men in de wereld is; men wil in de lucht zijn; men wil de mooie gezichtspunten niet verbeuren; – men blijft een poosje boven, links en rechts en voor en achter kijkende; het twijfelziek gemoed vraagt: ‘Amuseer ik mij?’ De beurs antwoordt: ‘Ik wil het hopen.’
‘Pour varier ses plaisirs,’ gaat men eens weer naar beneden. Men neemt een courant of een boek. Maar men is toch eigenlijk niet op reis gegaan om couranten of boeken te lezen. Men moet iets anders hebben dan thuis. Nu begint de lelijke verveling al, en de een passagier verlangt dat de andere hem den tijd korte. De sofa’s zijn niet gemakkelijk genoeg; op een vouwstoeltje, is een veel te ongewoon zitten; allengskens ziet gij, den een voor, den ander na, weder op het dek komen, ‘’t Is beneden schrikkelijk benauwd.’ ‘Ja, dat is ’t geval wel van een stoomboot.’ ‘Die kajuiten zijn laag.’ ‘Dat flikkeren van de zon op ’t water, gij kunt niet geloven wat een onaangenaam effect het door de glasruiten doet.’ ‘Jammer dat het zoo zonnig is en zoo waait.’ ‘Ik tref het nooit dat de tent opgezet kan worden.’ En nu zit men op de lantaren, en dan aan de verschansing, en dan bij het stuurrad; en dan loopt men weder heen en weer; en dan wordt de overjas aan-, en dan weer uitgetrokken. Nu is het een op- en neerklimmen zonder end, en de verveling in volle kracht. Uit wanhoop wijkt men van zijn leefregel af en maakt zich ziek met chocolade en bouillon of bittertjes en likeurtjes; het is als kreeg men een gevoel van vuilheid en onfrisheid over zich. Beneden strekken de reizigers zich uit op de zitbanken; boven lopen zij heen en weer; en gij kunt zeker zijn dat elk op zijn beurt eens bij de raderkast gaat staan, om een blik in de machine te werpen, waarvan hij niets begrijpt, met de woorden: ‘’t Is toch een mooie uitvinding.’ De uren worden hoe langer hoe slepender. De horloges komen elk ogenblik te voorschijn; en de berekening: ‘hoe veel uren nog’ wordt gedurig gemaakt. Zoo slijt men een langen dag, waarin het etensuur alleen enige tijdkorting geeft. Maar de gerechten zijn meestal slecht. Om kort te gaan, en opdat gij u niet evenzeer zou vervelen als onze reizigers: een goed halfuur voordat de boot aankomt, als de plaats harer bestemming maar even in ’t gezicht is, kunt gij zeker zijn alle mensen met jassen en mantels en pakkage klaar te zien staan, om toch vooral bijtijds gereed te zijn tot het verlaten van het hooggeloofd vaartuig. En dat te vroeg is de laatste, niet de minste marteling voor den ongeduldige geest. Zodat een stoomboot ook al meer belooft dan zij geeft.

Maar nu houdt gij mij (ik zie het wel) na de lezing van dit alles, voor een ontevreden, knorrig, ongemakkelijk mens, voor een ellendig pessimist, daar geen spit mee te winnen is, voor een akelige Smelfungus, die niet reist dan met het land en de geelzucht, waardoor elk voorwerp dat hij ontmoet, miskleurd en verwrongen wordt! – Ik moet zoo billijk jegens mijzelf zijn van te verklaren, dat ik een geheel ander karakter heb. Integendeel, ik behoor tot de opgeruimde, vrolijke, zich vermakende naturen; ik schik mij in alles, mits ik aan alles een belachelijke kant mag zoeken, en daarover uitvaren en schertsen. Ik ga verder. Ik kan u betuigen dat ik een paar malen alleraangenaamst in een trekschuit heb gesmousjast; dat er omstandigheden zijn waaronder, en gedachten en vooruitzichten waarmede ik zeer gaarne in de diligence (ook in de allerslechtste, dat meestal mijn geval is) zitten wil; dat ik mij meermalen alleruitmuntendst op een stoomboot heb vermaakt, onder anderen ook, door al mijn reisgenoten uit te tekenen; dat ik dikwijls met veel, zeer veel genoegen gereisd heb; ja, dat ik, zoals ik hier zit, in mijn ruimen lederen leunstoel, in mijn wijde kamerjapon, bij mijn lustige haard, in vrede en eensgezindheid met de gehele wereld, mij sterk gevoel om alle schippers, alle conducteurs en de gehele stoombootmaatschappij recht hartelijk de hand te drukken; dat eindelijk het gegronde vooruitzicht op de spoorwegen mij zodanig verheugt en streelt en opwindt, dat ik, bij voorbaat reeds gelukkig, alle vaar- en rij-jammeren geduldig dragen wil en zonder morren uitstaan.
Spoorwegen! heerlijke spoorwegen! op u zal niet gerookt worden; want daar is geen adem!
Op u zal niet geslapen worden; want daar is geen rust!
Op u zal niet worden gebabbeld; want daar is geen tijd!
Zo daar op u ook onaangenaamheden en jammeren zijn, zij zullen den tijd niet hebben ons te bereiken, wij, geen gelegenheid om ze gewaar te worden!
Maar komt! komt, heerlijke spoorwegen! Daalt als een tralie-net neder op onze provinciën!
Vernietigers aller grote afstanden! versmaadt de kleine afstanden van ons koninkrijkje niet!
Ja; laten de zangen onzer dichters het weldra in verrukte tonen uitgalmen: ‘De spoorweg kwam, de spoorweg kwam!’
Laten de zakdoeken onzer schonen u toegewuifd worden, de ere- en gedenkpenningen onzer Munt u tegenrollen!
Dan eerst als de Nederlandsche natie, langs uwe gladde banen, dagelijks door elkander zal geschoten worden als een partij weversspoelen, zal er welvaart en bloei en leven en spoed in ons dierbaar vaderland heersen!