MUIZENEST

Hans Sebald Beham was een Duits schilder, kopergraveur en tekenaar, die in 1500 in Neurenberg werd geboren en op 22 november 1550 in Frankfurt overleed, waar hij het laatste deel van zijn leven had gewoond. Er is niks bekend over zijn ouders en vroege opleiding. Vast staat dat hij in 1525 in zijn geboortestad een eigen atelier bezat, maar in januari van dat jaar werd hij samen met zijn broer Barthel Beham en Georg Pencs uit Neurenberg verbannen op beschuldiging van blasfemie, ketterij en het niet erkennen van het gezag van de stadsraad. De drie ‘goddeloze schilders’ weken uit naar Italië, maar konden al weer snel terugkeren nadat ze het lutheraanse geloof hadden aangenomen. In 1528 moest hij echter opnieuw hals over kop vluchten vanwege een hoogoplopend geschil over het veronderstelde pornografische karakter van een deel van zijn werk. Hij werkte vervolgens in verschillende Duitse steden. Hij geldt als een van de belangrijkste kunstenaars uit de groep van de Neurenbergse miniaturisten. Hij werkte veel aan kleine gravures, soms niet groter dan een postzegel, maar toch erg gedetailleerd. Sebald was een leerling van Albrecht Dürer en werd in zijn werk beïnvloed door Holbein en Altdorfer. Zijn omvangrijke grafische oeuvre bestond uit 252 kopergravures, 18 etsen en ongeveer 1.500 houtsneden, waaronder velen voor illustraties an boeken. Voor kardinaal Albrecht van Brandenburg maakte hij in 1543 een geschilderd tafelblad, dat zich nu in het Louvre bevindt. Tot zijn hoofdwerk behoren onder meer houtsneden met de planeten en illustraties voor het Oude Testament. Veel van zijn houtsnedes betreffen mythische of historische taferelen en voorstellingen van het eigentijdse plattelandsleven. Zijn houtsnede ‘Boerendorpsfeest’ inspireerde Pieter Breughel de Oude tot zijn beroemde taferelen van dorpskermissen en andere boerentaferelen. Sebald had echter ook een reputatie vanwege de vele erotische voorstellingen die hij maakte. Later in zijn carrière, toen blijkbaar de creativiteit was afgenomen, concentreerde hij zich op het herinterpreteren van het werk van Alfred Dürer en dat van zijn broer Barthel Beham. Van Sebald Beham is bekend dat hij twee maal getrouwd is, eerst met ene Anna e na haar overlijden trouwde hij in 1549 met Elizabeth Wolf, de dochter van een schoenmaker uit Büdingen. Een jaar later overleed Sebald Beham echter.
Zijn broer Barthel Beham was eveneens een Duits schilder, miniaturist en kopergraveur. Hij werd in 1502, twee jaar na zijn broer in Neurenberg geboren en zou al 1540 in Bologna op pas 38-jarige leeftijd overlijden. Hij behoorde net als Sebald tot de groep der Neurenbergse miniaturisten uit het begin van de 16e eeuw en maakte dus ook deel uit van de verbannen drie ‘goddeloze schilders’. Barthel Beham kreeg zijn eerste opleiding bij zijn oudere broer Sebald Beham en waarschijnlijk ook Albrecht Dürer. Na zijn verbanning uit Neurenberg in 1925 kwam hij aan het hof van Wilhelm IV in München die hem in staat stelde in Italië de schilderkunst te bestuderen. Barthel maakte een groot aantal uitmuntende portretten en schilderde verder bij voorkeur historische en mythologische onderwerpen. De broers maakte beiden een gravure van her verhaal van Cimon en Pero; links die van Sebald uit 1544 en rechts die van Barthel uit 1525. De superioriteit van het werk van Barthel Beham komt er duidelijk in naar voren.