MUIZENEST

72e HINK-STAP-SPRONG DOOR DE TIJD
.
Greifswald is een gemeente in de Duitse deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren. De stad werd in de twaalfde eeuw gesticht, ontving in 1250 het Lübisches Stadtrecht en was in de Middeleeuwen een welvarende Hanzestad, wat in het historische centrum nog goed te zien is. De stad kwam ongeschonden uit de Tweede Wereldoorlog, maar de helft van de historische gebouwen ging daarna alsnog verloren, omdat in de DDR-tijd werd besloten deze unieke gebouwen te vervangen door de uniforme ‘plattenbau’ waarmee Oost-Duitsland toen werd ‘verwend’. Het schijnt dat in de Middeleeuwen Greifswald in het Nederlands als Griepswoude werd aangeduid, wat zou kunnen duiden op een oorsprong als Hollandse vesting in het kader van de Oostzeehandel, de ‘moedernegotie’ waarop de Hollandse welvaart was gebaseerd.

In de loop van de 14e en 15e eeuw verzandde echter de haven van Greifswald en kwam de stad verder van zee af ge liggen, waardoor het belang als Hanze- en handelsstad steeds minder werd. Al in 1456 werd in de stad een universiteit gevestigd, een van de oudste universiteiten in Europa. In 1933 werd de naam door de nazi’s veranderd in Ernst Moritz Arndt Universiteit, vernoemd naar een Duitse nationalist en vrijheidsstrijder uit de 18e eeuw. Zijn vrijheidsidealen hadden niets met de nationaalsocialistische ideeën van doen, maar het was in die tijd niet ongebruikelijk dat de nazi’s allerlei personen en theorieën onder hun beweging schaarden. Na 1945 werd de naam dan ook snel weer afgeschaft, maar in 1954 opnieuw in gebruik genomen, nu onder verwijzing van de eigenlijke vrijheidsidealen waarover Ernst Moritz Arndt schreef. De kunstverzamelaar Wilhelm Uhde bezocht deze universiteit begin 20e eeuw. Tot de beroemdheden die in Greifswald werden geboren behoren de schrijver Hans Fallada (1893-1947), de voetballer Toni Kroos (1993) en de kunstschilder Kasper David Friedrich (1774-1840).

Tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) werd het inwonertal van de stad gedecimeerd door een pestepidemie. Nog slechts de helft van de woningen in de binnenstad was bewoond. In juni 161 werd de stad door het Zweedse leger ingenomen, waarna Greifswald 184 jaar lang Zweeds zou zijn en deel uitmaakte van Zweeds-Pommeren. In 1713 en 1736 werden grote delen van de binnenstad door brand verwoest. Na het Congres van Wenen (1815) werd dat gebied toegewezen aan Pruisen. Na de aanleg van de spoorwegen later in die eeuw, werd het steeds meer een industriestadje. In 1939 werden de stadjes Eldena en Wieck aan Greifswald toegevoegd, waardoor de stad opnieuw aan zee kwam te liggen. Wieck is een oud vissersdorpje aan de noordelijke kant van de monding van het riviertje Ryck, dat uitmondt in de Dänische Wiek, een bocht van de Greifswalder Bodden (een deel van de Oostzee). Het stad heeft als belangrijke bezienswaardigheid de Wiecker Holzklappbrücke, die in 1887 over de Ryck werd gebouwd en waarvoor men zich door Hollandse ophaalbruggen had laten inspireren. Eldena ligt aan de zuidelijke oever van de Ryck, waar in de 12 eeuw door Deense cisterciënzer-monniken het klooster Eldena (vroeger Hilda) werd gebouwd. Het is nu een indrukwekkende ruïne, een van de grote toeristische attracties van Greifswald. Het klooster had overigens in de 12e eeuw aan de basis gestaan van de stichting van de stad Greifswald.

In Greifswald komen twee aardgaspijplijnen van Nord Stream aan land, waarmee sinds november 2011 Russisch aardgas vanuit Vyborg (bij Sint-Petersburg) over de bodem van de Oostzee wordt aangevoerd. Op dit moment (mei 2022) is het maar zeer de vraag hoe lang dit blijft voortbestaan.