MUIZENEST

Timothy H. O’Sullivan (c. 1840 / Staten Island, 14 januari 1882) was een Amerikaans fotograaf die beroemd werd door zijn foto´s van de Burgeroorlog (1861-1865) en de ontsluiting van het westen van de Verenigde Staten. Over zijn jonge jaren is weinig bekend. Mogelijk werd hij in Ierland geboren en verhuisde twee jaar later met zijn ouders naar New York, maar het is ook niet uitgesloten dat zijn ouders al voor zijn geboorte naar New York waren afgereisd en dat de kleine Timothy werd nagestuurd. Vast staat in elk geval dat hij als teenager in dienst werd genomen door Matthew Brady, een fotograaf die ook beroemd zou worden vanwege zijn foto´s van de Burgeroorlog en zijn portretten.

O’Sullivan claimde bij de aanvang van de Burgeroorlog als Eerste Luitenant in dienst te zijn gekomen van de Union Army (het leger van de noordelijke staten), maar bewijzen daarvan zijn in de legerarchieven nooit gevonden. Alexander Gardner, een fotograaf in de staf van generaal George McClellan, beschreef O’Sullivan als iemand die voor hem veldwerk verrichtte. James Horan, die een biografie over O’Sullivan schreef, meende dat hij als burgerfotograaf verbonden was aan de ‘Topographical Engineers’, een legeronderdeel dat ermee was belast met het in beeld brengen van federale civiele werken, zoals vuurtorens, fortificaties aan de kust en zeeroutes. Daarbij zou hij in zijn vrije tijd foto’s hebben gemaakt. Van november 1861 tot april 1862 volgde hij de troepen van Gardner, wat hem voerde langs Fort Walker, Fort Beauregard, Beaufort, Hilton Head en Fort Pulaski. Nadat hij eervol ontslag uit het leger had gekregen kwam hij weer in dienst van Brady. Vanaf juli 1862 volgde hij de Veldtocht in noordelijk Virginia (19 juli – 1 september 1862) van generaal John Pope. Van zijn fotowerk ten tijde van zijn dienst bij Alexander Gardner werden 44 foto’s opgenomen in de eerste uitgave met indrukwekkende fotografie over de gruwelijke Burgeroorlog: Gardner’s Photographic Sketch Book of the War. In juli 1863 maakte O’Sullivan zijn beroemdste foto, ‘The Harvest of Death’, met gesneuvelde soldaten tijdens de Slag om Gettysburg (1-3 juli 1863), die hij met zijn foto’s goed documenteerde en naast de al genoemde foto meer bekende foto’s opleverde.

In 1864 volgde hij generaal Ulysses Grant en fotografeerde onder meer in Virginia het Beleg van Petersburg (9 juni 1864 – 25 maart 1865), een negen maanden durende loopgraven-oorlog met Petersburg als belangrijk bevoorradingspunt voor de zuidelijke legers. Het beleg van Petersburg, met haar loopgravennetwerk van 45 kilometer, wordt beschouwd als een voorbode van de loopgravenoorlog van de Eerste Wereldoorlog. O’Sullivan bleef tot april 1865 toen de burgeroorlog eindigde de diverse gevechtshandelingen fotograferen.

In de periode 1867-1869 was O’Sullivan de officiële fotograaf van de United States Geological Exploration of the Fortieth Parallel, een geologische veldtocht in opdracht van het Ministerie van Oorlog met als doel het gebied langs de 40e breedtegraad, van noordoost-Californië, Nevada en oost Wyoming, in kaart te brengen. Het mondde uit in acht boekwerken, met veel fotowerk van O’Sullivan die door dit werk een van de pioniers werd op het terrein van geofotografie. Hij fotografeerde de ongerepte natuur in het pre-industriële tijdperk, in een combinatie van wat de wetenschap van hem eiste en de artistieke vrijheid die hij zich toe-eigende. Het resultaat was een enorme serie indrukwekkende landschappen. In 1870 trok hij door Panama voor een vergelijkbare opdracht om voorwerk te verrichten voor de aanleg van het Panamakanaal, dat uiteindelijk in 1914 kon worden geopend.

Van 1871 tot 1874 was O’Sullivan weer in het zuidwesten van de Verenigde Staten actief, ditmaal in het gevolg van luitenant George Wheeler die deze regio rond de 100e meridiaan moest onderzoeken. Het doel was te weten of het gebied aantrekkelijk was voor settlers. De foto’s die O’Sullivan tijdens deze expeditie maakte horen bij de eerste foto’s van prehistorische ruïnes in het gebied, van Indiaanse stammen zoals de Navajo’s die hier leefden en van de Mexicaanse pueblo’s in het zuidwesten. De fotograaf en andere leden van de expeditie kwamen bijna van de honger om toen hun boten op de wilde Coloradorivier omsloegen en alle proviand verloren ging. Slechts 300 van de foto’s die hij tijdens de trip maakte overleefde het avontuur.

De laatste jaren van zijn leven bracht O’Sullivan door in Washington, waar hij werkte als officiële fotograaf voor de U.S. Geological Survey en van het Ministerie van Financiën. In januari 1842 overleed hij aan tuberculose, slechts 42 jaar oud. In 1986 werd zijn werk opgenomen in de International Photography Hall of Fame and Museum in St. Louis. Over de interpretatie en het belang van het werk van O’Sullivan verschenen op ArtHistoryUnstuffed twee interessante artikelen (deel 1, deel 2).

.