MUIZENEST

Volgens het register van 1940 waren er 20.421 Joden in de provincie Piotrków. Het getto van Piotrków Trybunalski werd van 15 tot 21 oktober 1942 geliquideerd. Van juli tot september 1942 schoten de Duitsers zestig mensen dood in de bossen van Raków. Tijdens de liquidatie van het getto werden ongeveer 22.000 mensen afgevoerd naar het Duitse vernietigingskamp in Treblinka. Honderdvijftig mensen werden neergeschoten en de rest – in totaal 2,4 duizend – opgesloten in werkkampen. De laatsten uit deze kampen werden op 25 november 1944 naar Duitsland vervoerd. Gevangenen werden naar de kampen Buchenwald en Ravensbrück gestuurd. In 1945 waren er nog 372 Joden in Piotrków Trybunalski. Maar de overgrote meerderheid van hen verliet de stad in de daaropvolgende jaren. Binnen enkele jaren was een einde gekomen aan een eeuwenlang bloeiende Joodse gemeenschap binnen het Poolse stadje, waarvan in 1928 maar liefst 65% van alle ambachtslieden en kooplieden Joods was. Het stadje kende Joodse ondernemers met een sodawaterfabriek, een paar leerlooierijen, een oliemolen, een ijzergieterij, een timmermanswerkplaats, een zagerij, een steenfabriek, een triplexfabriek, een stoomzagerij, een vatenfabriek, drie graanmolens en tal van kruideniers- en kledingswinkels. Plus een rijk cultureel en religieus leven. Ruim 20.000 Joodse inwoners van Piotrków Trybunalski waren tussen 1942-1945 door de Duitsers vermoord. Twintigduizend, dat is een hoog aantal, maar zegt tegelijkertijd zo weinig omdat het slechts een getal is, een abstract gegeven. We kunnen er geen twintigduizend gezichten bij voorstellen, zoals we wel gezichten kunnen voorstellen  bij een ongeluk waarbij vijf mensen om het leven komen of een misdrijf waarbij vier mensen worden vermoord. Daarom spreekt het verhaal van Anne Frank zo aan, een jonge Joodse puber, die een dagboek naliet en waarvan wat foto’s dat trieste levensverhaal ondersteunen. Daarom is het boek In Memoriam van Guus Luijters ook zo overdonderend, want naast de lijst met namen van kinderen die naar de concentratiekampen werden getransporteerd, staan de foto’s die de schrijver van die kinderen heeft kunnen achterhalen. Van de inwoners van het getto in Piotrków Trybunalski in 1942 is het samenstelling van zo’n portrettengalerij onmogelijk. Een overzicht van enkele inwoners van het stadje in 1919-1920 geeft een aardig beeld van wat bruut werd vermoord.

kop : Marjem Krymalowska.
1^e rij: Brenda Laja Rozenstajn, Dawid Horowicz, Dawid Temkin, Estera Goldach, Franks Pfeffer, Henoch Lewkowics.
2^e rij: Gezin van Szlomo Lejb Birencwajg, Myndla Carska, Tauba Wikinska, Gezin van Szaja Hersz Warzagier.
3^e rij: Ita Horn, Izrael Tusk, Manel Zammel, Josek Benczkowski, Jonas Rolstein.
4^e rij: Majer Rubinsztejn, Julia Szpilfogel en kinderen, Maria Strajberg, Masza Kotkowska.
5^e rij: Sura Baila Warzagier, Sulum Judkiewicz, Ruchla Leczycka, Ruchla Jakubowicz, Pessa Rappaport