MARIUS CRANS (19)

Marius Crans (Zwolle, 1 oktober 1917 – Batavia, 23 november 1945) was een Nederlandse officier in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger tijdens de Tweede Wereldoorlog. Marius Crans werd geboren op 1 oktober 1917 in Zwolle en was opgeleid aan de Rijksuniversiteit Utrecht tot indoloog. Bij de mobilisatie van 1939 werd hij opgeroepen als dienstplichtig militair ij het 10e Regimenr Motorartillerie te Woerden. Op 24 mei 1941 legde hij te Utrecht met succes zijn doctoraalexamen af. Na zijn afstuderen ging hij werken bij het Nederlandsch Instituut voor Documentatie en Registratie in Den Haag. Hij vestigde zich ook daar en verhuisde wat later naar Delft.

In het verzet ging Crans zich bezighouden met het Natura-fonds, een verzorgingsdienst van de illegaliteit. In augustus 1941 werd deze landelijke organisatie gedecentraliseerd, waarna hij in Den Haag de belangrijke Verzorgingsdienst ’s Gravenhage (VOHA) oprichtte. Hij stond in contact met de NSF en waarschijnlijk heeft hij enige malen direct contact gehad met Walraven van Hall. Crans was ook lid van het Nationaal Comité va Verzet.

In de zomer van 1944 richtte hij met onder meer G. Monsees een illegaal blad op, De Opdracht, Tijdschrift gewijd aan het nieuwe Indië. Tijdens de bezetting verschenen tien edities van het blad. De redactie van De Opdracht bestond naast Crans en Monsees uit P. Donkers, S. Hettinga, J. Kooymans, K. Neys en H. Leopold.

Kort na de overgave van Japan vertrok Crans naar Nederlands-Indië. Op 20 november 1945 werd hij benoemd tot aspirant-controleur en tweede luitenant bij de Netherlands Indies Civil Administration (NICA), een onderdeel van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) met bestemming Timor. Op 21 november zou hij daarheen vertrekken, maar bij een schietpartij in Batavië een dag voor zijn afvaart raaktij hij zwaar gewond. Crans overleed op 23 november 1945 in Batavia (Jakarta) en werd begraven op het Nederlandse ereveld Menteng Pulo in Jakarta (vak II, nummer 321). Bij Koninklijk Besluit no. 17 van 7 mei 1946 werd Crans postuum het Verzetskruis 1940-1945 toegekend, ‘voor onder gevaarlijke omstandigheden betoonden moed, inititatief, volharding, offervaardigheid en toewijding in den strijd tegen den overweldiger van de Nederlandsche onafhankelijkheid en voor het behoud van de geestelijke vrijheid, daarbij in hem eerende een der uitingsvormen van het verzet, dat in zijn veelzijdige activiteit van 15 Mei 1940 tot 5 Mei 1945 in stijgende mate den vijand heeft geschaad en op onvergetelijke wijze tot de bevrijding van het Vaderland heeft bijgedragen’.
.
.
.
.
.
.
.