MUIZENEST

De geschiedenis van de fiets en het wielrennen – 5

De verbeterde loopfiets van de Duitse uitvinder Karl von Drais door de Londense koetsier Denis Johnson was in 1819 ongeveer zes maanden lang een gigantische rage in London, vooral onder de Regency-dandy’s. In Londen werden ongeveer tachtig prenten geproduceerd waarop het ‘dandypaard’ en zijn gebruikers werden afgebeeld, niet altijd even flatterend. Het was namelijk voor illustratoren en karikaturisten een uitstekende gelegenheid om de rage over de hoofdstedelijke dandy’s te combineren met actuele politieke discussies, die zich altijd afspeelde binnen de koninklijke familie of de hoogste maatschappelijke kringen. De bekendste van die prenten is Hobby-Horse Fair van Isaac Robert Cruikshank (1789-1856), waarin een bonte stoet van door mankracht aangedreven voertuigen naar een tentoonstelling gaat. De illustratist slaagde er uitstekend in te laten zien hoe belachelijk de draisine en varianten daarop werd gevonden (tekening 1). Vaak wordt deze tekening toegeschreven aan zijn vader Isaac Cruikshank (1764-1811), zelfs in de gerenommeerde Library of Congres, wat gezien zijn jaar van overlijden (1811) en het jaar van de ontwikkeling van de loopfiets door Von Drais en Johnson (1817-1819) een onmogelijkheid is. De veel bekendere illustrator-karikaturist George Cruikshank (1792-1878), een tweede zoon van Isaac Cruikshank, maakte een aantal tekeningen met Johnson’s hobby-horse als dankbaar hulpmiddel om bepaalde misstanden aan de kaak te stellen of simpelweg de rage met dit vreemde vervoermiddel belachelijk te maken (kop en tekeningen 2-5). In tekeningen 6 (‘Patent puffs to raise the wind or Dandy steam packets on contrary Jacks’) van een anonieme illustrator proberen de fietsers door wind in de zeilen te krijgen het vermoeiende lopen overbodig te maken. In tekening 7 van een eveneens anonieme tekenaar werd een aardige illustratie gegeven van hoe de dandy’s zich in hert park verpozen.