JEAN DE HEINZELIN DE BRAUCOURT

Jean de Heinzelin de Braucourt (6 augustus 1920 – 4 november 1998) was een Belgisch geoloog die voornamelijk in Afrika werkte. Hij was werkzaam aan de universiteit van Gent en van Brussel. Sinds 1946 was hij verbonden aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. De Heinzelin de Braucourt kreeg in 1960 internationale bekendheid door de ontdekking van de oudste wiskundige vondst ter wereld: het Ishango-beentje.

Dat beentje is een archeologische vondst, gevonden bij het dorp Ishango, gelegen aan de noordoever van het Edwardmeer, in het toenmalige Belgisch-Congo, op slechts vijftien kilometer van de evenaar. Het geldt (maar niet onomstreden) als de oudste wiskundige vondst van de mensheid. Het is een gekerfd beentje, gedateerd op ca. 22.000 jaar voor Christus.Lange tijd heeft men overigens gespeculeerd over de betekenis van deze tekens op het beentje: een maankalender, een verzameling priemgetallen, een wiskundig spel of een telstaaf. Op zijn sterfbed in 1998 heeft De Heinzelin echter onthuld dat er nog een tweede staafje bestond, dat vlak bij het eerste staafje gevonden werd. Onderzoek door een team van archeologen, wiskundigen en ingenieurs heeft nu aangetoond dat het om telstokjes gaat. Ze zijn waarschijnlijk opgesteld met bases 6 en 10, zoals gebruikelijk in verschillende Afrikaanse gebieden. Men kan gerust stellen dat deze twee botjes de oudste getuigenissen zijn van het menselijk vermogen om te rekenen of logisch na te denken, werd er altijd trots een berichten over de vondst bij verteld. In “The fables of Ishango, or the irresistible temptation of mathematical fiction” maakte Olivier Keller echter korte metten met de diverse interpretaties, maar deze kritiek werd weer weerlegd door V. Pletser en D. Huylebrouck. Kortom, de discussie over de precieuze waarden van het botje is nog niet uitgewoekerd. Onveranderd blijft de Belgische trots over de vondst, want aan het Muntplein tegenover het musuem staat een meer dan levensgrote replica van het minieme origineel.