MUIZENEST

Door de nauwe onderlinge banden met de leiding van de Ordedienst ging de Schimmelpenninck-groep geruisloos in de Ordedienst op. Joan Schimmelpenninck zou in september 1941 na de arrestatie van Pierre Versteegh, die Johan Westerveld was opgevolgd als commandant, de leiding over de Ordedienst op zich nemen. Het zou van korte duur zijn, want Schimmelpenninck werd op 13 november 1941 thuis gearresteerd. Datzelfde lot was veel andere leden van zijn groep beschoren. Zestien van hen stonden net als Schimmelpenninck terecht bij de Tweede OD-proces, werden toen ter dood veroordeeld en werden op 29 juli 1943 op de Leusderheide bij Amersfoort geëxecuteerd. Een van de zeventien terechtgestelden was:

Salomon Vaz Dias (Amsterdam, 1 juni 1904) was een Nederlands journalist, fotograaf en verzetsstrijder, die in de dagelijkse omgang door iedereen Sieg werd genoemd. Hij was de zoon van de kunsthandelaar Jacob de Salomon Vaz Dias en Hana Hamburger, die al voor de oorlog naar Groot-Brittannië waren geëmigreerd. Hij had één zus, Selma Vaz Dias (23 november 1911 — 30 augustus 1977), die ook in Amsterdam was geboren maar al op jonge leeftijd naar Groot-Brittannië was verhuisd en daar een carrière als actrice, schrijfster en schilderes opbouwde. Ze trad onder meer op in films van Alfred Hitchcock’s (The Lady Vanishes, 1938) en Michael Powell (One of Our Aircraft Is Missing, 1942), Ernest Morris (The Tell-Tale Heart, 1960). Verder zorgde ze dat het werk Good Morning, Midnight (1939) van de schrijfster Jean Rhys via theater en radio bekendheid verkreeg en introduceerde het werk van Jean Genet in het verenigd Koninkrijk. Sieg Vaz Dias was voor de oorlog als journalist verbonden aan De Telegraaf, waar Frans Goedhart een collega was. Gedurende de oorlog zouden beiden in de illegale Parool-groep  samenwerken. Sem Presser was in 1935 zijn leerling bij De Telegraaf. Het is niet uitgesloten dat Sieg familie was van Mozes Salomon Vaz Dias (Amsterdam, 22 mei 1881 – Amsterdam, 4 januari 1963), een Nederlands journalist en oprichter in 1904 van het Persbureau M.S. Vaz Dias, dat onder meer persberichten leverde aan dagbladen en in 1922 het eerste live-radioverslag ter wereld van een voetbalwedstrijd gaf. Het persbureau had ook een wereldprimeur door als eerste de moord op de aartshertog Franz Ferdinand en zijn echtgenote in Sarajevo op 28 juni 1914 wereldkundig te maken. Voor deze Mozes Salomon Vaz Dias is aan de Weesperstraat net ten zuiden van de M.S. Vaz Diasbrug het Monument Vaz Dias van Herman van der Heide geplaatst. Voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zat Vaz Dias met fotojournalist Henk Temme bij de contraspionage, als medewerker van de Generale Staf sectie III (GS III), de eerste moderne Nederlandse inlichtingendienst die op 25 juni 1914 was opgericht om militaire gegevens over diverse Europese landen te verzamelen.

In mei 1940, bij het uitbreken van de oorlog was hij dienstplichtig korporaal en werkzaam als chauffeur voor het Algemeen Hoofdkwartier in Den Haag. Na de meidagen hield Vaz Dias zich als medewerker van het Rode Kruis bezig met het opsporen van vermiste Nederlandse militairen. Al snel ging hij zich op eigen houtje bezighouden met spionage en wilde zich in verbinding stellen met Engeland. Hij had ervoor gezorgd hiervoor de beschikking te hebben over een zender. Het was haast onvermijdelijk dat hij in aanraking zou komen met de Ordedienst en er toetrad als lik. Verder werd hij medewerker van het illegale Parool, waar hij voor het papier zorgde. In 1941 vergaderde de Parool-groep in villa De Oldenheem op het landgoed Drafna te Naarden, waar Vaz Dias op dat moment woonde. Op verzoek van Frans Goedhart had hij Gerrit Jan van Heuven Goedhart benaderd. Vaz Dias bracht in september 1941 de marconist Aart Alblas, die na het uitpeilen van zijn zender in problemen was geraakt, in contact met Goedhart. Volgens Loe de Jong trad Vaz Dias op als ‘een soort mentor’ van Alblas en wist Goedhart zo contact te leggen met regeringskringen in Londen. Daarna drongen ze er samen bij ‘Londen’ op aan dat Goedhart met Peter Tazelaar mee naar Engeland zou gaan tijdens een ‘afhaaloperatie’ door de groep-Hazelhoff Roelfzema.

Vaz Dias wilde in 1942 via Frankrijk naar Engeland uitwijken, maar zijn vluchtlijn was geïnfiltreerd door de Duitsers. Op 30 juni 1942 werd hij op het station van Dijon gearresteerd en overgebracht naar het Oranjehotel te Scheveningen. Uiteindelijk kwam hij terecht in kamp Haaren als een van de ruim honderd ‘Todeskandidaten’ die de Sicherheitsdienst had geselecteerd uit de gevangen leden van de Ordedienst. Sieg Vaz Dias horde bij de zeventien man die door de Duitsers ter dood veroordeeld wegens spionage, sabotage en begunstiging van de vijand en werd op 39-jarige leeftijd door de Duitsers gefusilleerd op de Leusderheide.  Vaz Dias was gehuwd met Anna Theresa Munka en had een zoon Robert die in 1937 was geboren. Hij ligt begraven op de Gemeentelijke Begraafplaats Rusthof te Amersfoort (vak 12, rij C, nummer 137). In Amsterdam-West is een straat naar hem genoemd.