MUIZENEST

Piotrków Trybunalski werd in 1569 onderdeel van het Pools-Litouwse Gemenebest en werd van 1578 tot 1793 de zetel van het Kroontribunaal, het hoogste gerechtshof van Polen, vandaar de latere toevoeging ‘Trybunalski’ aan de oorspronkelijke naam. Nog steeds beheerst het majestueuze Hogegerechtshof het stadsbeeld. In hetzelfde jaar dat het Kroontribunaal met haar werkzaamheden begon, werd de Joodse bevolking van Piotrków de stad uitgedreven om pas rond 1700 te mogen terugkeren. In 1705 arriveerden de eerste Duitse kolonisten, voornamelijk Zwaben, in de omgeving van de stad en stichtten er enkele dorpen. Tot 1945 wisten zij daar hun Duitse taal en gebruiken grotendeels te behouden. Gedurende de 17^e en 18^e eeuw nam de belangrijke positie die Piotrków Trybunalski had gestaag af door branden, epidemieën, oorlogen tegen Zweden en ten slotte de Poolse Delingen (1772, 1793 en 1795), toen Rusland, Oostenrijk en Pruisen in drie stappen het sterk verzwakte Pools-Litouws Gemenebest onderling verdeelden. In 1795 was het Pools-Litouws Gemenebest van de Europese kaart verdween.

Tussen 1795 en 1918 vonden in het voormalige Pools-Litouws Gemenebest twee grote opstanden (1830 en 1863) plaats om weer een soeverein Polen te laten herrijzen. Beide opstanden mislukten en leidden tot heftige repressie. De economische en industriële ontwikkeling van Piotrków nam pas halverwege de 19e eeuw weer wat toe, toen de spoorlijn Warschau-Wenen werd aangelegd en de stad een spoorwegstation kreeg. In 1867 vormden de Russische autoriteiten de oblast Piotrków, die ook de plaatsen Łódź, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza en Sosnowiec omvatte, waar volgens de Russische telling van 1897 toen 30.800 personen leefden, waarvan 9.500 Joden, bijna een derde van de bevolking. In 1914, bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, was de oblast Piotrków de best ontwikkelde industrie van dit deel van het Russische Rijk. Een rijk dat niet erg populair was bij de bevolking, wat bleek bij massale demonstraties van ontevreden burgers tijdens de Russische revolutie van 1905.

Op 6 augustus 1914 viel maarschalk Piłsudski vanuit Galicië, het enige deel van Polen dat nog enige vorm van autonomie had, het door de Russen bezette deel van Polen aan. De achterliggende gedachte was om in dit deel de Polen aan zijn zijde te krijgen en tegelijkertijd steun te krijgen van de Duitsers, die immers sinds het uitbreken van de Eerste Wereld-oorlog met Rusland in oorlog was. In 1915 bezetten de Duitsers echter een groot deel van Russisch-Polen en stichtte hier het Regentschapskoninkrijk Polen., dat gedurende de oorlog een Duitse vazalstaat zou blijven.

Het gebied zou volledige onafhankelijkheid krijgen nadat op 11 november 1911 de Eerste Wereldoorlog was beëindigd. In de periode 1921-1939 was er de Tweede Poolse Republiek, die officieel de Republiek Polen heette en door de Polen eenvoudig Polen werd genoemd. Qua oppervlakte was het ineens de zesde staat van Europa geworden, met ruim 27 miljoen inwoners in 1921 en in 1939 opgelopen tot ruim 35 miljoen inwoners, waaronder 17% Oekraïners en Witrussen, 10% Joden, 5% Duitsers en 1% Litouwers, Russen en Tsjechen.  In het oosten werd de grens bepaald door de Curzon-linie, die sinds 1945 grotendeels nog steeds de huidige oostgrens van Polen is en daarom door Polen de Stalinlijn wordt genoemd. Piłsudski was het oneens met deze demarcatielijn en trok ten strijde tegen Rusland (de Pools-Russische Oorlog, februari 1919 – maart 1921). Na deze oorlog werden in de Vrede van Riga de grenzen opnieuw vastgesteld, namelijk door het gebied van het voormalige Regentschapskoninkrijk Polen uit te breiden met zuidoostelijke gebieden van het Duitse keizerrijk, westelijke gebieden van de Sovjet-Unie, westelijke en westelijke gebieden van de Oekraïne, het zuiden van de Wit-Russische Nationale Republiek (het huidige Wit-Rusland) en enkele kleine republieken (republiek Lemko, republiek Komancza, Galicië en Lodomerië en republiek Tarnobrzeg). Deze grenzen bleven in stand tot 1945, toen de Sovjet-Unie de grenzen opnieuw vastlegde. Polen verloor toen gebieden in het oosten, wat werd gecompenseerd door toevoeging van voormalige Duitse gebieden.

Toen vanaf 1933 nazi-Duitsland in sneltreinvaart ging bewapenen, zocht Polen tevergeefs steun bij haar veronderstelde bondgenoot Frankrijk. Toen die uitbleef besloot Polen in 1934 een non-agressiepact met de Duitsers te sluiten. Daarvan had Polen later ook voordeel doordat ze in 1938 bij de Duitse kwestie omtrent het Sudetenland een stuk van Tsjecho-Slowakije dat de Polen al sinds 1921 claimde aan zijn grondgebied te mogen toevoegen. In de dertiger jaren raakte Polen echter steeds meer geïsoleerd door de kritische houding tegenover de Duitsers en de slechte relatie met de Sovjet-Unie. Toen Hitler om een tweefrontenoorlog te vermijden met de Russen het Molotov-Ribbentroppact overeen wist te komen, was feitelijk het lot van de Tweede Poolse Republiek bezegeld. De beide landen waren namelijk overeen gekomen dat de Sovjet-Unie grote delen in Galicië, Oekraïne, Polen, Rusland en Wit-Rusland kon inlijven, terwijl nazi-Duitsland de westelijke delen van de Tweede Poolse Republiek verkreeg. Van het restantje daarvan werd het noordoostelijk gebied toegewezen aan de Republiek Litouwen en het zuidwestelijke deel aan de Eerste Slowaakse Republiek. Enkele uren voor het uitbreken van de oorlog deed de Poolse regering nog een laatste geste om een oorlog te voorkomen, maar de belofte alle door de Duitsers na de Eerste Wereldoorlog afgestane territoria terug te geven mocht niet baten. Na september 1939 ging de Poolse regering ondergronds, verbleef daarna een tijd in Parijs en Algiers en daarna van 1940 tot 1990 in ballingschap in Londen.

In het interbellum was Piotrków Trybunalski de hoofdstad geworden van het district Piotrków in het woiwodschap Łódź. De aanduiding woiwodschap is de Poolse aanduiding voor provincie of regio, terwijl dat in Oekraïne en Rusland een oblast wordt genoemd. In 1938 had de stad 51.000 inwoners, waaronder 25.000 Joden en 1.500 Duitsers. De stad was een van de grotere Joodse nederzettingen in Polen en had tot de Holocaust een bloeiende Hebreeuws cultureel leven.