GERARD TIEMAN (07)
Gerard Tieman (Amsterdam, 1 maart 1926) was een Nederlands verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog en is de enige levende drager van het Verzetskruis. Tieman was student aan de Analistenopleiding van Instituut Korver te Utrecht.
W.A. Tieman, de vader van Gerard Tieman, woonde aan de J. van den Doemstraat in Utrecht en schijnt een opmerkelijk figur te zijn geweest. Hij was rechercheur bij de vreemdelingenpolitie in Utrecht en had door zelfstudie twee middelbare akten behaald, waaronder M.O.-staatsinrichting. Hij stak zijn anti-nationaalsocialistische gezindheid niet onder stoelen en banken. Dat had tot gevolg dat hij op 4 juni 1942 werd ontslagen. Hij was zich inmiddels al gaan bezighouden met verzetswerk en was lid geworden van de OD. Daar was hij eerst wijkcommandant en na de arrestatie van kolonel Bartels werd hij kwartiercommandant. In die functie hield hij zich bezig met het verzamelen van militaire inlichtingen, vooral op het gebied van spoorwegvervoer.
Het was dan ook niet verwonderlijk dat Gerard Tieman al snel in de voetsporen van zijn vader zou treden. In de eerste oorlogswinter hield de pas 14-jarige Gerard zich vooral bezig met het ingooien van de ruiten bij NSB’ers. Daarbij werd hij al snel betrapt en kwam als gevolg daarvan gedurende één jaar onder toezicht van een ambtenaar van de Kinderwetten. Nadat hij zijn schoolopleiding had afgerond, volgde hij een analistenopleiding bij het Instituut Korver te Utrecht. Voor het opdoen van werkervaring kreeg hij een baan bij het chemisch laboratorium van de Rijksuniversiteit Utrecht.
Daar is hij vermoedelijk in contact gekomen met een lid van de groep-Arondeus. Willem Johan Cornelis Arondeus (Naarden, 22 augustus 1894 – Haarlem, 1 juli 1943) was een Nederlandse beeldend kunstenaar, auteur en verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog, die openlijk voor zijn 
homoseksualiteit uitkwam. Dit was gedurfd en ongewoon, zelfs in de liberale kunstenaarskringen waarin hij verkeerde. Arondeus realiseerde zich al snel dat de eis door de bezettende autoriteit dat alle Joden zich moesten laten registreren een toekomstige deportatie naar het concentratiekamp Westerbork vergemakkelijkte. Hij sloot zich aan bij de Raad van Verzet, een van de verzetsgroepen die vervalste documenten voor Joodse onderduikers maakte. Hij falsificeerde met Frans Duwaer, Willem Sandberg en Gerrit van der Veen persoonsbewijzen en schreef de zogenaamde ‘Brandarisbrieven’, waarin hij de culturele collaboratie met de Duitsers door Nederlandse kunstenaars hekelde en opriep tot verzet tegen de bezetter en de Kultuurkamer. In 1942 ging de Brandarisbrief op in het kunstenaarsverzetsblad De Vrije Kunstenaar, opgericht door de musicus Jan van Gilse. Al snel gingen de Duitsers de door Arondeus en anderen vervalste documenten vergelijken met de gegevens van de verschillende bevolkingsregisters, waardoor de vervalsingen aan het licht kwamen. Om de Duitsers te stoppen dit te doen en ook om te voorkomen dat zij gemakkelijk Joodse inwoners konden opsporen, nam Arondeus op 27 maart 1943 deel aan de bomaanslag op het bevolkingsregister aan de Plantage Middenlaan te Amsterdam. Hij drong vermomd als politieman het gebouw binnen, dat met explosieven werd opgeblazen. Binnen een week na de aanslag werden alle leden van de groep gearresteerd. Hij werd na een proces geëxecuteerd op 1 juli 1943. In 1945 na de bevrijding ontving Arondeus postuum een medaille van de Nederlandse regering. Hij werd herbegraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.
Tieman werd gevraagd voor de groep explosieven en zeer brandbare stoffen te vervaardigen. In de zomer en herfst van 1942 hielp hij bij het onderbrengen van Joden. Toen hij op 15 maart 1943 bezig was met de vervaardiging van zeer brandbaar materiaal ontploften de chemische stoffen. Tieman raakte hierbij zwaargewond: volledige blindheid en verminking van de rechterhand. De SD was te ore gekomen dat een ontploffing had plaatsgevonden en verhoorde de zwaar gewonde Tieman, maar die wist de ware toedracht verborgen te houden. Eenmaal weer thuis hielp hij zijn vader waar mogelijk bij zijn verzetsactiviteiten. Zo vervulde hij belangrijke koeroersdiensten, want wie zou immers een 18- of 19-jarige blinde verdenken van illegale activiteiten? Hij vervoerde onder meer stenguns naar verzetsgroepen en verzamelde inlichtingen.
Hij kreeg na de oorlog bij Koninklijk Besluit van 9 juli 1946 als enige levende persoon het Verzetskruis 1940-1945 uitgereikt. Tieman verbleef toen in het blindeninstituut te Bussum ter revalidatie van de verwondingen die hij tijdens de oorlog had opgelopen. Het Verzetskruis werd persoonlijk door koningin Wilhelmina uitgereikt. Zijn Verzetskruis was kleiner en lichter dan het postuum verleende Verzetskruis, dat maakte het bronzen kruis draagbaar.
De foto van Gerard Tieman is afkomstig uit het indrukwekkende boek The Eyes of War van de Nederlandse fotograaf Martin Roemers.
MUIZENEST 