JAN SCHOTEL

Petrus Johannes (Jan) Schotel (Dordrecht, 11 november 1808 – Dresden, 23 juli 1865) was een Nederlands kunstschilder, de zoon van de bekende zeeschilder Johannes Christiaan Schotel (Dordrecht, 11 november 1787 – Dordrecht, 21 december 1838), in dat genre de belangrijkste schilder van de negentiende eeuw. Hij had zich volledig toegelegd op het schilderen van maritieme onderwerpen, in het bijzonder schepen op zee. De weergave van schepen was zijn specialiteit, met tuigage en mensen tegen een vaak dreigende achtergrond van lucht en water. Johannes Christiaan werd in 1805 ingeschreven als lid van het Dordtse “Teekengenootschap Pictura”. Schotel nam in 1808 les van Martinus Schouman, destijds een bekend zeeschilder, maar al snel werd duidelijk dat de talenten van Schotel die van zijn meester zouden overvleugelen. Hij trouwde met Petronella Elisabeth van Steenbergen. Hun kinderen zouden voor een deel in de kunst doorgaan. Zoon Petrus Johannes Schotel volgde in zijn voetsporen als zeeschilder, dochter Christina Petronella Schotel (1818-1854) was een schilderes van stillevens. Zoon Gillis Dionysius Jacobus Schotel werd predikant in Brabant. Johannes Christiaan Schotel stierf op 51-jarige leeftijd in Dordrecht.

Jan Schotel beschikte duidelijk over hetzelfde tekentalent als zijn vader beschikte, die ook zijn leermeester was. De vroegere schilderijen van Jan waren minder helder en vooral veel dramatischer. De bruin- en grijstinten overheersen. Reizen naar Frankrijk in de jaren 1827, 1828 en 1829 zorgden ervoor dat zijn schilderwerk een warmer karakter kreeg. In 1830 ging Jan werken als tekeninstructeur voor het Koninklijk Instituut voor de Marine in Medemblik. Hij was een expert waar het gaat om de technische en historische details van de schepen en daarbij een duidelijk volger van de klassieke Hollandse school. In allerlei musea in Nederland zijn werken van hem te vinden, met name scheepsportretten en zeegezichten. Hij trouwde met Marie Victoire De Veye en opnieuw kregen de kinderen de talenten van hun ouders mee, want dochter Petronella Elisabeth Schotel (1834-1917) werd ook kunstschilderes. In 1850 verlaat Jan zijn betrekking in Medemblik en vestigde zich voor enkele jaren in Kampen, waarna hij in 1860 vertrok naar Düsseldorf, destijds een gerenommeerd kunstenaarscentrum. Wat later verhuisde hij naar Dresden, waar hij in 1865 overleed.

Hieronder een paar van de mooie zeeschilderijen va Jan Schotel en een tekening van de Slag bij Ter Heijde, die zich in het Rijksmuseum bevindt. Deze zeeslag vond plaats op 10 augustus 1653 tijdens de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog. Het ging er hard aan toe tussen beide vloten, onder aanvoering van het Hollandse vlaggenschip Brederode van luitenant-admiraal Maarten Tromp en het Engelse vlaggenschip Resolution van admiraal George Monck. Uiteindelijk zou Tromp bij de slag omkomen en was het resultaat min of meer onbeslist. De Engelsen behaalden een tactische overwinning, de Nederlanders een strategische. Wel brachten de Engelsen de Nederlanders een grote morele slag toe: van de elf schepen die zonken was er slechts één Engels.